English
Yara Ve Topivac
Yara terimi Latince “vulnus” sözcüğünden türemiştir ve doku kaybı olan veya bulunmayan bir vücut yapısının (örneğin cilt) devamlılığının bozulması anlamındadır.
Yara; deri ve mukozaların tedavisini gerektiren bir sağlık sorunudur. Yara bakımı ve tedavisi, zaman alır, maliyetlidir, emek ister. Tedavi edilmediği takdirde uzuv kaybı ve ölümle sonlanabilir.
Yaralar öncelikle akut ve kronik olarak sınıflandırılabilirler.
• Akut yaralar
Travmatik yaralar, Yanık yaraları, Cerrahi yaralar, Fistüller, Deri grefti, vb.
• Kronik yaralar
Bası ülserleri, Diyabetik ülserler, vb.
Kronik Yara
Kronik yara, geç ya da güç iyileşen ya da iyileşmeyen tüm yaralara verilen isimdir. Tedaviye rağmen yaklaşık üç ay içerisinde kapanmayan yaralar kronik yara olarak değerlendirilir.
Yara sürekli tekrarlar. Yaranın iyileşmesini engelleyen lokal veya sistemik bir faktör vardır. Altta yatan hastalıklar; Diyabet, damar tıkanıklığı, yatak bası yaralarıdır. Eşlik eden faktörler ise obezite, sigara kullanımı, genel durum bozukluğu, ileri yaş, kanser, kullanılan bazı ilaçlardır. Ayrıca uygun olmayan ayakkabı ve ayak şekil bozukluğu gibi nedenler de yatkınlığı artırır.
Yara Bakımının Temel Amacı
- Canlı dokuları korumak
- Yaralı bölgede daha fazla doku yıkımını ve enfeksiyon gelişimini önlemek
- İyileşmeyi hızlandırmak
- Yaralanmış bölgenin kanlanmasını ve fonksiyonlarını arttırmak
- Cilt bütünlüğünü sağlayarak diğer organ ve sistemlerde oluşabilecek komplikasyonları önlemek
- Böylece yaranın iyileşmesini sağlamak, uzuv kaybı ya da can kaybını engellemek
Yara Bakımında İnovatif Yaklaşımlar
- Mevcut sistemlere göre daha etkili olmalı
- Özellikle kronik yaraların iyileşme hızını artırmalı
- Hastanın normal üretken yaşama hızla dönmesini sağlamalı
- Materyal, emek tasarrufu ve ekonomi sağlamalı
- Uzuv ve nihayetinde yaşam kaybının önüne geçmelidir
Yara Bakımında Maliyetler
Ekonomik değerlendirmede toplam maliyet ile toplam yararlar karşılaştırılır. Toplam maliyet üç kaleme ayrılabilir.
- Doğrudan tıbbi maliyetler:
- Sağlık hizmeti verenlerin maliyeti
- Doğrudan tıbbi olmayan maliyetler:
- Hastalar, hasta yakınları vb. tarafından yaratılan maliyetler
- Dolaylı maliyetler:
- Tedavi hizmetine bağlı “zaman” maliyetleri (hastanın ve hasta yakınlarının zamanı)
Doğrudan tıbbi ve tıbbi olmayan maliyetler
- Yarada kullanılan pansuman maliyetleri
- Yara temizlemede kullanılan malzeme maliyetleri
- Cerrahi ve radyolojik müdahale maliyetleri
- Yaranın sebep olduğu komplikasyon maliyetleri
- Ağrı kesici maliyetleri
- Yataklı tedaviye bağlı hasta maliyetleri
- Hastane enfeksiyon maliyetleri
- Hasta bakımı yapanların maliyetleri
- Hastanın ya da hasta yakınının hastaneye ulaşım maliyetleri ve iş kaybı
- Yara malzemesinin imha maliyetleri
Bu maliyetlerin; % 17-22’si malzeme giderleri, % 80’i hastane bakımına ait giderlerdir (% 31-41 hekim-hemşire, % 37-49 Hastane masrafları).
